A Systems Learning Platform

Gisteravond had ik het eindelijk uit. Het boek van Klaas van Egmond, een Vorm van Beschaving. Een boek dat ik de moeite waard vind en dus voor jou heb samengevat. Toch vond ik dat niet genoeg. Ik moest nog iets met dat ene omgevouwen hoekje! Een passage die ik een groter publiek gun, dus bij deze. Waan jezelf even op het utopische eiland Pala – een verzinsel van de Engelse schrijver Aldous Huxley* (1894-1963). Een eiland waarop bekend was wat echt nodig is voor een duurzame samenleving. Bent u er klaar voor? 

Uit ‘Een Vorm van Beschaving’ (Klaas van Egmond):

Op Pala is het inzicht gerijpt dat een duurzame samenleving uiteindelijk alleen kan bestaan uit mensen die hun eigen eenzijdigheid en de tegenstellingen in zichzelf hebben overwonnen. Het onderwijs op Pala is volgens Huxley daarom op de volgende uitgangspunten gebaseerd:

Geef de kinderen nooit de kans zich te verbeelden dat iets alleen op zichzelf bestaat. Maak van het begin af aan duidelijk dat alle leven een verband kent. Toon ze dat verband in de bossen, op de velden, in vijvers en stromen, in het dorp en in het gebied eromheen. Laat ze het steeds duidelijk voelen. Doceer de wetenschap van verbanden altijd in samenhang met de ethiek van die verbanden. Evenwicht, geven en nemen, geen uitwassen – dat is de regel in de natuur en, omgezet van feiten in moraal, behoort dat ook de regel onder de mensen te zijn.’

En hij vervolgt:

‘De Kinderen krijgen alle voor de hand liggende feiten voorgeschoteld. Daarna krijgen ze een hele ochtend wat we ‘bruggen bouwen’ noemen, waarbij ze alles wat ze in voorgaande lessen hebben geleerd in verband gaan brengen met kunst, taal, religie en zelfkennis. Elke leergang die de kinderen doorlopen wordt onderbroken door periodieke tussenpozen voor bruggenbouw. In plaats van het stimuleren van steeds meer specialisatie en fragmentatie, wordt kinderen geleerd zowel het specialistische deel als het samenhangende geheel te zien. Dergelijke ‘bruggenbouw’ is een wezenlijk onderdeel van het lesprogramma. Opleiding in ontvankelijkheid is aanvulling op, en tegengif tegen opleiding in analyse en het omgaan met symbolen. Beide soorten opleiding zijn volkomen onmisbaar. Als men één ervan verwaarloost, wordt men nooit volledig mens’.

Huxley vindt onderwijs zo belangrijk omdat het de verbinding vormt tussen de persoonlijke en maatschappelijke opgave, tussen mens- en wereldbeeld. Het moet toekomstige generaties leren om karikaturale excessen te vermijden door het bewustzijn uit te breiden naar het mens- en wereldbeeld als geheel.

Een pleidooi voor systeemdenken

Huxley houdt een pleidooi voor systeemdenken en benadrukt daarbij dat het denken in gehelen en samenhang bruggenbouw vereist met de kunst, taal, religie en zelfkennis. Oftewel, een meer immateriële benadering, naast dat een materiële analyse belangrijk is.

Uit: Een Vorm van Beschaving, Klaas van Egmond

Lees hier een verslag van ‘een Vorm van Beschaving, van Klaas van Egmond’
Lees hier meer over Guus Geisen, een onderwijsvernieuwer die de ideeën van Huxley in de praktijk aan het brengen is

Lees ook een verslag van het inspirerende boek van Guus Geisen: de Kunst van het Denken

*beter bekend van het boek ‘A brave new world’

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *