presencing

Post-corona samenleving: hoe zetten we nu de juiste stappen?

9 april 2020 – Aangezien alles om ons heen al in beweging is, lijkt dit juist het moment om te werken aan een weerbare, veerkrachtige post-corona samenleving. Een mooiere samenleving, zoals we in ons hart weten dat deze mogelijk is. Maar wat is dan van belang? Wat is wijsheid? Hoe kunnen we daar juist nu stappen in zetten? Meer lezen

eerste dag thuiswerken

Corona is de transitie

17-3-2020 – Corona ís de transitie. We kunnen reageren op wat er nu gebeurt vanuit ‘het huidige regime’ of vanuit de ongewisse toekomst zoals deze op ons afkomt. Doe ik het eerste, dan voel ik vooral wat onder mij vandaan glijdt. De zekerheden, de vanzelfsprekendheden. Doe ik het tweede, dan bekruipt mij een grote nieuwsgierigheid en een verlangen naar een mooiere wereld waarvan ik in mijn hart voel dat deze mogelijk is.Meer lezen

Kwantum landbouw: verkenning van een energetisch wereldbeeld

1 september 2018

door Lisette van der Wel*

Op een zonnige voorjaarsdag reis ik af naar Zwolle voor een ontmoeting met landbouwkundige Henk Kieft. Ik wil meer weten van zijn vernieuwende werk op het gebied van ‘kwantum landbouw’, een vorm van landbouw die uitgaat van de wederzijdse beïnvloeding van mens en natuur, ook langs energetische en intuïtieve weg. Vanuit mijn werk met natuuropstellingen heb ook ik de ervaring dat er meer is dan het oog kan zien in het contact van mensen met hun natuurlijke omgeving. Ik ben benieuwd wat het onderzoek van Henk kan bijdragen aan beter begrip van deze interactie. Met een verse pot thee zetten we ons op het terras van zijn huis. Omringd door zingende tuinvogels, steekt Henk van wal. Meer lezen

Tussentijd – ruimte om verliefd te worden op de wereld

Door Martine Verweij

Ik merk dat ik de tijd wil vastpakken. Of me erdoor wil laten meezuigen. Zonder nadenken de trein instappen op weg naar een afspraak. Niet teveel nadenken.

Om me heen de geluiden van de stad. Mijn partner zit naast me te werken. De meeste mensen zijn nog op vakantie. Wij net terug. De tijd leek te vliegen de afgelopen weken. Ondanks de vakantie. En nu staat hij ineens stil. Niemand heeft mij nodig. Ik word nergens verwacht. Tussentijd. Het is als een ruimte. De ruimte tussen het ene verhaal en het andere.

Een irritante ruimte, want wat moet ik ermee? Deze ruimte doet me vertwijfelen, drentelen, besluiteloos zijn. Weg met die ruimte! Of zie ik iets over het hoofd? Meer lezen

meeting the spirit of the wild

Meeting the Spirit of the Wild

Door Lisette van der Wel

‘We invite you to join us at Bergplaas Nature Reserve for a week in the wild and awesome nature of the Karoo Mountains, to experience the interconnectedness of all life and to take time out to connect to your own inner nature. …’

Mijn hart sprong op toen ik deze uitnodiging las. Dit was wat ik zocht om dieper door te dringen in wat (wilde) natuur met mensen doet en mensen met natuur – voorbij de grenzen van het strak georganiseerde Nederland. Mijn reserves over vliegen zette ik voor een keer opzij. Ik vertrok naar Zuid-Afrika voor de wildernis-retraite ‘Meeting the Spirit of the Wild’ met Irene van Lippe-Biesterfeld en Wayne Maspero.

Meer lezen

Dansen tussen de kerstbomen

Door Nancy Wiltink

‘Fake it untill you make it’, ik hoorde dat voor het eerst aan aantal jaren geleden. Oftewel: als je twijfelt of het gaat werken, doe het dan alvast en doe alsof het werkt. Probeer het gewoon. Je zou het ook bluffen kunnen noemen, maar dat doet het idee tekort. Ik zie het liever als spelen met de mogelijkheid. Door jezelf niet al te serieus te nemen en gewoon te kijken hoever je komt, kan je verassend veel bereiken. Op het toneel is dat de gewoonste zaak van de wereld, maar in het echt?

Neem nou mijn dans met de lokale overheden bij mij in de buurt. Ik woon in de stad, maar wel in een relatief groen deel, Amsterdam Noord. Een vriend van mij had een geweldig plan: na kerstmis bomen met kluit verzamelen in een kerstbomenasiel, en dan na een jaar de bomen omzagen en verkopen ‘voor vet geld’. Het werkte helaas niet. Groenvoorziening stuurde mannen met de motorzaag op het geplante bosje af, want in Amsterdam mogen kerstbomen niet zomaar in de openbare ruimte geplant worden, dat wordt gezien als onkruid. Groene burgers en groenvoorziening komen wel vaker tegenover elkaar te staan en ik vroeg me af wat er nodig was om een tijdelijk kerstbomenbos wèl voor elkaar te krijgen. Want het leek me een heel mooi klimaatvriendelijk alternatief voor de kerstbomenverbranding. Meer lezen

Het belang van doseren in plaats van aanjagen

Verslag van Systemisch Lab Duurzaamheid Uitdagingen – 18 oktober

Casus: de waterstofgas ambitie van Noord-Nederland – impact op de Drentenaar 

Onze vraaginbrenger heeft veel ervaring met het begeleiden van sociale innovaties in maatschappelijke vraagstukken. Maar nu is ze zoekend naar haar rol. Ze is gevraagd om een beweging te organiseren in Drenthe die kan leiden tot maatschappelijke acceptatie van waterstofgas als belangrijkste energiedrager voor de Groene Waterstofeconomie in Noord-Nederland. Drenthe is al vaker groot geweest in energie. De bestuurlijke ambitie is om opnieuw energie-koploper te zijn. Daardoor blijft de kennis in de provincie die zo van betekenis is voor de economie van Drenthe. Drenthe bruist en is innovatief als het gaat om energie, aldus vraaginbrenger. Maar hoe kijken de Drentenaren hier tegenaan? De grote concurrent is Rotterdam. Een wedstrijd tussen gebieden? Draagvlak van bottom-up is cruciaal, aldus de vraaginbrenger. Daar is zij voor gevraagd.

De hele groep wordt wakker. Dit voelt gek. Een top-down ambitie en een bottom-up aanpak? Waar moet dat toe leiden? Meer lezen

Alle processen vragen tijd

Door Lisette van der Wel.

Zijn stevige gestalte en door weer en wind gegroefde gelaat verraden een leven van werken in de aarde. Zijn bedachtzaam gekozen woorden tonen een man die nadenkt over wat hij ziet en ervaart. Hovenier Rob van der Steen (1955) is een mens met een verhaal. Op een zomerse middag spreek ik hem in zijn appartement in de Bilt over levenslessen van de natuur.

De weg van het hart
‘Mijn liefde voor de natuur is ontstaan doordat ik als kind zag hoe mijn vader, die last had van ernstige depressies, altijd opknapte van een vakantie in de natuur. ‘Daar moet toch wel iets groots aan de hand zijn’, ging het door me heen. Als stadskind was ik weinig gewend qua natuur, maar in die vakanties gebeurde er wat. Niet alleen met mijn vader, maar ook met mij. Bij ons thuis was het zwaar en naar, in de natuur ervoer ik vrede en rust. Daar kon ik ademhalen, letterlijk en figuurlijk. Meer lezen

3. Rechtstreex: wij halen de voedselketen uit de anonimiteit en stoppen de ratrace

Ons voedselsysteem bevindt zich in een veelomvattende systeemcrisis (lees meer). Allerlei start-ups op het gebied van voedsel claimen dat ze het anders doen. Maar wat doen ze dan precies? En verdienen deze start-ups onze steun, of lossen ze slechts een deel van het probleem op? De tijd van lapmiddelen is voorbij: welke voedselconcepten vernieuwen het systeem zo volledig mogelijk? Het eerste voedselconcept dat ik onderwerp aan een analyse is Rechtstreex, een initiatief van Maarten Bouten en Arthur Nijhuis, dat inmiddels in meerdere steden actief is. 

Maarten Bouten van Rechtstreex vond mijn idee om hem te interviewen leuk. Zijn voorstel: kom maar een dagje meelopen, dan krijg je vanzelf meer gevoel bij wat wij proberen te bereiken voor de consument en de boer.

Dus ging ik op pad en ontdekte ik hoe Rechtstreex de voedselketen uit de anonimiteit wil halen, de kwaliteit van ons voedsel omhoog wil brengen, de ratrace wil stoppen en ondertussen de footprint van ons voedsel verkleint en verspilling tegen gaat. Meer lezen

Ladakh: leren van een samenleving die pas recent uit balans raakte

In 2003 reisde ik met mijn ouders, broertje en zusje naar Ladakh, de meest noordelijke regio van India, gelegen in het Himalaya-gebergte. Het werd een reis die grote indruk op me maakte, en dat heeft te maken met de reis zelf en met hetgeen ik naderhand leerde over Ladakh.

Op het dak van de wereld troffen we een samenleving die tot 1970 goeddeels afgescheiden leefde van de westelijke wereld en nu zo’n drie maanden per jaar bezoek ontvangt van toeristen op motoren, op de fiets of met het vliegtuig.

Uit het boek ‘Ancient Futures’ van Helena Norberg-Hodge, blijkt dat de openstelling van het gebied desastreuze gevolgen heeft gehad: het gebied is volledig uit haar ecologische en sociale balans geraakt. Het enige hoopvolle aan dit verhaal: de lessen die dankzij Norberg-Hodge geleerd zijn, zijn van grote waarde.

Meer lezen

2. Wat gaat er mis in ons huidige voedselsysteem?

Recent kondigde ik een serie blogs aan waarin ik onderzoek hoe vernieuwende voedselconcepten de grote problemen van ons huidige voedselsysteem proberen op te lossen. Startpunt van die reeks is een antwoord op de vraag: wat gaat er eigenlijk mis in ons huidige voedselsysteem?

Het antwoord op die vraag lijkt me boek- of promotieonderzoek-waardig. Aangezien ik nu niet van plan ben om te promoveren of een boek te schrijven, doe ik een poging tot een antwoord, maar vraag ik bij voorbaat om me te vergeven voor mijn onvolledigheid en me vooral aan te vullen waar kan. Laten we samen een overzicht maken waar we allemaal wat aan hebben.

Mijn ambitie is om deze systeemanalyse voortdurend te updaten en uit te breiden naarmate ik meer voedselpioniers spreek. Ik wil graag hun (en jouw) kennis integreren.

Kort samengevat, voor de lezers die willen koppen snellen, kwam ik er in deze analyse achter dat ons huidige industriële, internationale voedselsysteem onhoudbaar is omdat we met dit systeem: Meer lezen

1. Help: ons voedselsysteem werkt niet meer. Wat kan ik doen als consument?

Voedsel: ik heb het elke dag nodig en kan dus elke dag ‘de juiste keuze maken’. Een keuze waardoor ik me goed voel, zowel fysiek, als mentaal. Fysiek, omdat ik er gezond door blijf. Mentaal, omdat ik weet dat ik bijdraag aan een voedselsysteem dat werkt, voor ons allemaal. Voor boeren hier en daar, voor mensen met een kleine en grote portemonnee, voor tussenleveranciers, het personeel van de supermarkt en de chauffeurs van transporteurs, voor varkens, schapen en bijen. Voor bloemen, het grondwater en de bodem, voor het klimaat en de watercyclus.

Met de toename van vernieuwende initiatieven, duurzame start-ups en de groei van het biologisch assortiment, zou het makkelijker moeten worden om ‘de juiste keuze te maken’. Dat geldt niet voor mij. Met elk nieuw concept dat ik leer kennen denk ik: moet ik hier nu m’n geld op inzetten? Of moet ik toch mijn moestuintje maar wat serieuzer gaan nemen? Maar wat als je nu geen moestuin hebt of net als ik, nog niet echt groene vingers?

Ik was duidelijk klaar voor een zoektocht die ik graag met je deel. Want wat is er eigenlijk mis met ons voedselsysteem? En hoe bieden verschillende vernieuwende, of juist traditionele voedselconcepten hier een antwoord op? Meer lezen

Leren lopen op twee benen

Jonge, fanatieke wereldverbeteraars, die hun ogen niet sluiten voor de staat van de wereld en die hebben besloten hun leven te wijden aan ‘het blussen van het vuur’. De aarde staat tenslotte in brand. Mensen als ikzelf, die hun taak zo serieus nemen dat ze zichzelf voorbij lijken te hollen en zich voortdurend afvragen: ‘doe ik wel genoeg’? Over die groep maakte ik me zorgen. Zoals anderen zich ook over mij weleens zorgen maakten. M’n vader zei vroeger al tegen me: ‘lach eens wat vaker! Je neemt het leven zo serieus!’ Dan nam ik me voor om meer te lachen en rende vervolgens weer door, met een glimlach. Meer lezen

De logica van kernenergie – het hangt van je wereldbeeld af

Waarom kernenergie? Ik heb er nooit heel lang bij stil gestaan. Maar een bezoek aan Urenco met een groep Young Club of Rome-leden, maakte dat die vraag door mijn hoofd begon te spoken en ik mijn systeembril oppoetste. Urenco is een van ’s werelds grootste producenten van verrijkt uranium, met een grote fabriek nabij Almelo. De toer van een aardige medewerker, startte in een officiële ontvangstruimte, waar jonge en wat oudere bezoekers wordt uitgelegd wat Urenco doet en waarom dat belangrijk is. Maar vond ik dat ook? Meer lezen

Springtij Young Meet the Elders Masterclasses: onbetaalbaar of waste of time?

Sinds enkele maanden ga ik regelmatig naar bijeenkomsten* waar ik als ‘jong mens’ kennis ontvang van ‘oudere mensen’ over duurzaamheid. Coryfeeën uit de duurzaamheidwereld maakten zich zorgen over mijn kennisniveau en dat van de ‘gemiddelde jonge duurzaamheidsprofessional’. Mijn nieuwsgierigheid maakte dat ik me inschreef, maar ik bleek een van de weinigen te zijn.

Ik kan gemakkelijk meerdere redenen bedenken waarom de jonge garde niet komt opdagen, maar pas tijdens de laatste bijeenkomst besefte ik me hoe ongelooflijk zonde dat is. Het soort kennis dat hier gedeeld wordt is van onschatbare waarde. Maar dan heb ik het niet over de harde duurzaamheidskennis.

Waarom komen jongeren niet opdagen en waarom is dat zonde? Ik besloot er deze blog over te schrijven, in de hoop dat ik jou kan enthousiasmeren om alsnog te komen. Maar ook in de hoop dat het de organisatie helpt de opzet op enkele punten aan te passen, zodat de goudmijn makkelijker te delven is. Meer lezen