Kunstenaar en ontwerper Vos Broekema kan er niet over uit: “Waarom luisteren wij zo ontzettend slecht naar de zee? Wat is ervoor nodig om de zee weer te horen?” Er is nogal wat aan de hand met de zee en dat raakt ons als mensen. De zee geeft krachtige signalen dat het niet goed met haar gaat, maar wij lijken hier niet voor open te staan. Is ons gehoor achteruitgegaan? Verdient de zee een betere spreekbuis? Een Embassea? De watersnoodramp in Zeeland is nog maar zestig jaar geleden en toch lijken ook Zeeuwen afgestemd op heel andere geluiden dan die van de zee. Maar het probleem van slechte oren is zeker niet Zeeland eigen. Over de hele wereld wordt nauwelijks naar zeeën geluisterd. Dat moet anders, aldus Broekema. “Hoe weet ik ook niet; dat wil ik onderzoeken”.

Op 16 juni vindt de aftrap plaats van het vierjarig kunst- en onderzoeksproject ‘Embassea’, tijdens de Kunstschouw 2019. Ontwerper en kunstenaar Broekema en zijn partner Martine Verweij, nodigen een aantal bijzondere mensen uit, die worden uitgedaagd om met elkaar te luisteren naar de huidige realiteit van de zee. Aan de hand van een opstelling van objecten verkennen zij waar we staan als mensen in onze relatie met een sterk veranderende en steeds kwetsbaardere zee.

Bezoekers van de Kunstschouw kunnen de dialoog volgen. De dialoog wordt begeleid door de partner van Vos, Martine Verweij, een ervaren facilitator van maatschappelijke verandertrajecten.

De dialoog wordt in beeld gevat door filmmaakster Maria Kolossa, van We Love Earth. Zij vraagt bezoekers actief toestemming voor het gebruiken van de beelden.

Interactieve verkenning tijdens Kunstschouw 14-24 juni

De aftrap van het Embassea project vindt plaats tijdens Kunstschouw 2019.

“De Kunstschouw organiseert in westelijk Schouwen een jaarlijkse hedendaagse kunst, cultuur en natuurroute van tien dagen waarin de belangen van zowel kunstenaars als bezoekers worden behartigd, in een omgeving waar cultuur, natuur en kunst elkaar verrijken”, zie ook: www.kunstschouw.nl.

Praktische informatie

Datum: 16 juni
Tijdstip: 14-17 uur
Locatie: Boogerdweg 6, 4321 SN Kerkwerve, in de tijdelijke Embassea (bij betreden van het terrein vanaf de Boogerdweg gelijk rechts – te voet! – het graspad volgen)
Parkeren: op de parkeerplaats bij de Heerenkeet
Beter nog: kom op de fiets of met de bus – halte “Verseputseweg” – steek de weg over en loop langs de dijk richting Heerenkeet, vanaf de dijk achter de Heerenkeet kan je het terrein al zien liggen!

Vragen over deze sessie of over Embassea? Neem contact op met Martine Verweij, verweij@greenbridges.nl of Vos Broekema, vos@voornaamvos.nl

Over Embassea

Een vierjarig kunst- en onderzoeksproject dat de dringende vraag onderzoekt hoe wij als mensen weer naar de zee kunnen luisteren

Nu de impact van klimaatverandering zichtbaar wordt en duidelijk is dat het tij onomkeerbaar verandert, is het de allerhoogste tijd om weer te leren luisteren naar de zee. Zij heeft nogal wat te vertellen, maar wij lijken slecht in staat om het te horen. Een tijdelijke en mobiele Embassea moet uitkomst bieden.

Twee huizen verdwenen

Ontwerper en kunstenaar Vos Broekema woont sinds een half jaar met zijn partner Martine Verweij en drie kinderen in het Oosterscheldegebied, in Flaauwershaven, in een huis dat zestig jaar geleden de watersnoodramp overleefde. Niet lang nadat ze zich vestigden ontdekte het stel dat er nog twee huizen op het terrein hadden gestaan. Huizen die tijdens de ramp van ‘53 prijs werden gegeven aan het water, aldus buurman Sam, die als kind in een van deze huizen woonde met zijn ouders.

De ramp in Zeeland was goed voor onze luistervaardigheid. De zee werd serieus genomen en de bouw van de Deltawerken werd een feit. Daarmee leek de strijd met het water gewonnen en konden we ons gehoor op andere zaken afstellen.

Vogels fluiten – maar wat vertelt de zee?

Zoals op het gefluit van de vogels in Plan Tureluur. Dat zijn er steeds meer, want als compensatie van verloren buitendijks getijgebied (schorren, slikken en platen) met de komst van de Deltawerken, ontstond een brakwater gebied met een ongekende biodiversiteit. Een paradijs voor vogelaars die van heinde en verre stapvoets de dijk afrijden en hun oor te luisteren leggen. Ze bespieden de teruggekeerde tureluurs en lepelaars met grote kijkers en vergapen zich aan de schoonheid van het gebied. Ze luisteren naar de kluten die de meeuwen wegjagen om hun jongen te verdedigen en de visdiefjes die elkaar krijsend lijken te vertellen waar de vis al dan niet zit.

Ondertussen vergeten diezelfde vogelaars (net als wij) te luisteren naar wat de zee hen nog meer te vertellen heeft. De zeespiegel is aan het stijgen. De zuurgraad verandert, waarmee schaal- en schelpdieren kleiner worden. De visstand van veel soorten is drastisch gedaald[1]. En in de Oosterschelde is sprake van zandhonger waardoor schorren en platen verdwijnen. Alle mosselen en oesters die je kan rapen langs de dijk bevatten tegenwoordig micro- en nanoplastics en de inlaag heeft zomers grote last van droogte. Wat vertelt ons dit? En waarom lijkt ons de aandacht te ontbreken om hiernaar te luisteren?

Een plek die luisteren mogelijk maakt

Embassea is een kunst- en onderzoeksproject dat eraan wil bijdragen dat we weer gaan luisteren naar wat de zee ons te vertellen heeft. De aftrap van dit project vindt plaats tijdens de Kunstschouw op Schouwen-Duiveland, in een tijdelijke Embassea. Een plek die op alle mogelijke manieren communicatie uitnodigt tussen mens en zee. Wat heeft de zee ons te vertellen? Kunnen we hiernaar luisteren? Wat belet ons hierin? Wat horen we als we wel goed luisteren? Hoe kunnen we dat wat we horen delen met anderen? De ‘Embassea’ is de plek die dit luisteren mogelijk maakt.

Post-disaster communicatie

Vos Broekema ontwierp voor de start van dit project o.a. een serie vlaggen die post-disaster communicatie kan vergemakkelijken. Maar ook voordat de volgende grote ramp een feit is, is het ‘t waard om beter te leren luisteren.

[1]Biologen slaan alarm: vis raakt op in Oosterschelde (19 mei 2019)