Jonge, fanatieke wereldverbeteraars, die hun ogen niet sluiten voor de staat van de wereld en die hebben besloten hun leven te wijden aan ‘het blussen van het vuur’. De aarde staat tenslotte in brand. Mensen als ikzelf, die hun taak zo serieus nemen dat ze zichzelf voorbij lijken te hollen en zich voortdurend afvragen: ‘doe ik wel genoeg’? Over die groep maakte ik me zorgen. Zoals anderen zich ook over mij weleens zorgen maakten. M’n vader zei vroeger al tegen me: ‘lach eens wat vaker! Je neemt het leven zo serieus!’ Dan nam ik me voor om meer te lachen en rende vervolgens weer door, met een glimlach.
‘Limits to growth’ in ons eigen systeem
Wat maakt dat we denken dat als we maar meer van hetzelfde doen, we betere resultaten krijgen? Systeemdenkers weten wel beter. Meer van hetzelfde in een ‘limits to growth’ context, leidt tot catastrofe. En toch is dat wat we vaak doen als we tegen grenzen aanlopen.
Zou het mogelijk zijn om specifiek die groep wereldverbeteraars die haar eigen grenzen tegen komt, te verleiden om te leren stilstaan. Stilstaan als alternatief voor alsmaar doorrennen en meer van hetzelfde. Een systeeminterventie die er toe zou kunnen leiden dat deze groep de innerlijke balans hersteld. En zich realiseert dat die innerlijke balans de sleutel is tot de balans in de wereld.
Archetype ‘rescuer’ aan de slag
De ‘helper’ in mij ging begin dit jaar op ontdekkingsreis met een aantal vragen. Zag ik het goed? Was er echt zo’n groep? En zou ik in staat zijn om ze te helpen? Als antwoord op die vragen vond ik drie bijzondere reisgenoten* die herkenden wat ik zag en ontdekten dat ook hen in deze iets te doen stond. En er gebeurde iets in mij waardoor ik daadwerkelijk in staat was om te helpen. Ik ontdekte dat ik mijn gevoelssysteem en intuïtie in de leidende rol kon zetten en mijn ratio in de positie van dienaar kon uitnodigen. Ik leerde lopen op twee benen. Mijn ‘mannelijke’ (yang) en ‘vrouwelijke’ (ying) been. Twee energieën waaruit al het leven bestaat. Het been van de expliciete orde (in ruimte & tijd) en van de impliciete orde (voorbij ruimte & tijd). Het been van de beweging, de stroming en het been van de begrenzing, de bedding. Het been van de gemanifesteerde realiteit en van het niet-gemanifesteerd potentieel. Mijn fysieke, eindige been en mijn niet-fysieke, oneindige been. Het been van de flexibiliteit en van de stabiliteit. Van de details en van het geheel. Van de inhoud en de context. Van de analyse en van de synthese. Van de activiteit en van de rust. Van hoofd en hart. Doen en zijn.
Met die twee benen en drie medereisleiders ontwierpen we een Leiderschap Masterclass genaamd ‘De Kunst van het Stilstaan’. We benutten de principes van theorie-U en ontwierpen een 2,5 daagse reis. De randvoorwaarden voor die reis:
- Een plek waar we verbinding mee konden maken en tot stilstand konden komen met behulp van de natuur. Dit werd landgoed Roggebotstaete. Een prachtige plek!
- Een groep deelnemers voor wie deze reis naar stilstand ‘nu’ op het goede moment kwam.
- Onze kwetsbaarheid, openheid en nieuwsgierigheid als reisleiders. Wie zijn wij om dit te doen? Die vraag spookte voortdurend door ons hoofd en maakte ons nederig.
De ingrediënten van de reis:
Het verhaal over ‘hoe het systeem aarde werkt’, werd gekoppeld aan ‘hoe ons eigen systeem werkt’. De inhoudelijke rode draad werd ingeleid door ecoloog, bioloog en kunstenares Marja de Vries, die vertelde over zeven universele wetten, die gemeengoed zijn onder wijsheid tradities en waar een grote mate van bewijs voor is in de westerse wetenschap. Ook vertelde zij over samenlevingen die werken volgens die universele wetten en over de werking van die universele wetten in ons eigen leven.- De vier bewustzijnsniveaus die bestaan werden niet alleen benoemd, maar hier werd ook mee gewerkt (de expliciete orde van de fysiek-materiële werkelijkheid, de expliciete orde van de energie, de impliciete orde, oftewel het collectief bewustzijn, de super-impliciete orde, oftewel het universeel bewustzijn). Werkvormen om met al die bewustzijnsniveaus te werken waren o.a.: meditaties, dialoog, improvisatietoneel, een ijsberg-oefening voor het eigen systeem, oude volk
swijsheid (verhalen) en rituelen. - Het prikkelen van de groep om zichzelf te zien als een mini-samenleving: de groep werd uitgedaagd om zelf de condities te creëren waardoor die samenleving in ieders behoeftes zou voorzien. Behoeftes werden vertaald naar afspraken, waarbij iedereen verantwoordelijkheid nam om zich aan die afspraken te houden.
- De verbinding tussen ons allemaal en het unieke in ieder, stonden beiden centraal. In het hele programma vond voortdurend afwisseling plaats tussen ‘wie ben ik’ (mijn ‘autonome zelf’) en ‘wie zijn wij’ (‘de verbinding met anderen’). Niet cognitief, maar subtiel verweven in hoe het programma was vormgegeven.
- Verbeelding, spel en plezier. Nancy Wiltink, dramaturg,
lerares Nederlands en verhalenvertelster, was tijdens het programma chef ‘verbeelding’. Het oude volksverhaal dat zij vertelde op de zaterdagavond sloot naadloos aan op al het werk dat we gedaan hadden rondom archetypes, waardoor deelnemers hieruit voor zichzelf diepe lessen konden destilleren. Het cognitieve werk rondom archetypes, werd aangevuld met een improvisatie-toneel oefening rondom de vier elementen (water, vuur, lucht, aarde), die te koppelen zijn aan de vier basis archetypes (de lover, warrior, dreamer en thinker).
- De natuur speelde geregeld een hoofdrol en het hele weekend een Oscar-waardige bijrol. Frank Gorter, natuurliefhebber en rentmeester van een landgoed, was chef ‘verbinding met de natuur’ en vervulde hierin een sleutelrol. We organiseerden een stilte wandeling voor dag en dauw. En gingen twee keer een half uur alleen de natuur in, luisterend naar ons hart en wat ons hart ons vertelde, op zoek naar het antwoord op de vraag: ‘wat heeft dit land nodig?’. Dit leverde hele diepe inzichten op over wat wij als mens nodig hebben en wat de wereld nodig heeft. En dat dit minder ver van elkaar af ligt dan we soms denken.
De magie van het geheel – ‘getuigenissen’
Systeemdenkers weten: ook al snap je alle delen, ook al heb je een volledige lijst van ingrediënten, je snapt nog niet wat dat doet voor het geheel. De samenhang van alle ingrediënten, en het bereidingsproces maken dat er een uniek geheel ontstaat. Vandaar dat we graag de woorden van deelnemers delen over wat zij van dit geheel vonden:
Thea Renner, KPMG – Mijn belangrijkste inzichten waren: ik word gelukkig in de natuur, wil vrijer worden van de verwachtingen van anderen en mag meer vertrouwen hebben in mezelf. Daarnaast wil ik mijn grenzen beter respecteren ivm werkdruk en tijd nemen om regelmatig stil te staan. Qua impact op manier van werken en zijn voel ik sinds het weekend van binnen veel kracht en energie die mij erbij helpen positieve verbindingen met anderen mensen te maken – met klanten, collega’s of buiten het werk. Hiervoor ben ik dankbaar!
Ton Bontekoe, Columbiss – Doordat we echt in de natuur waren op Roggebotstaete drong het besef dat alles met elkaar verbonden is, nogmaals echt goed door. De vertaling van de rationeel opgedane kennis oa. over de universele wetten kon in deze setting bij mij daadwerkelijk landen. Het deed mij meer dan ooit beseffen dat het essentieel is om bij jezelf te beginnen en naar je hart te luisteren. Vanuit die balans kun je jezelf pas echt optimaal in zetten voor al het leven op planet earth, dat onze gezamenlijke (en ook niet-rationele) inzet keihard nodig heeft.
Patrick Kaashoek – Het weekend heeft me geholpen om het geheel te zien, me aangezet om de universele wetten achter alles verder te gaan ontdekken, en nog meer van daaruit te gaan handelen, dat geeft bijzonder veel rust en vertrouwen. Dit samenzijn creëert onderling verbinding en vertrouwen op een dieper niveau. Met deze mensen kan ik aan de slag en op een diep(er) niveau transformatieprocessen dragen en faciliteren…!
Karin van Rooij, o.a. Platform31 – De impact van dit weekend is lastig in woorden te vatten. Het gaat om zoveel meer dan we in ons beperkte vocabulaire kunnen omschrijven. Als ik het probeer kom ik tot zweverige termen en woorden waar ik mezelf niet in herken. Terwijl het juist gaat om herkenning, de kracht van universele herkenning. Ik merk dat ik door het weekend meer rust en vertrouwen heb gekregen, in mezelf, de dingen en de wereld als geheel. Een inzicht dat ik iedereen toe wens! Deze spreuk komt voor mij het dichtst bij de ervaring op Roggebotstaete: “Wat achter ons ligt en wat voor ons ligt, is niks vergeleken met wat in ons ligt”.
Sybren Bosch – Het weekend heeft mij de rust gegeven om te kunnen reflecteren op waar ik dagelijks mee bezig was, en daardoor tot nieuwe inzichten te komen. Ook heeft het mij de ruimte gegeven om over mijn eigen grenzen heen te stappen, en daardoor te ontdekken dat die verlegd konden worden. En dat samen met een groep bijzondere en inspirerende mensen die ieder weer hun eigen krachten en kwaliteiten bezitten. Ik ben de wereld een stukje optimistischer tegemoet gaan kijken!
Klaas Vegter, Squarewise – Na een intensief en lang weekend had ik verwacht me moe te voelen, maar het tegendeel was waar. Een weekend stilstaan en reflecteren op je eigen motivatie kan juist veel energie opleveren. Ik ben na het weekend met lang gekoesterde ambities aan de slag gegaan, ogenschijnlijk zonder moeite. Het heeft me doen beseffen hoe belangrijk het is om vaker stil te staan om daarna weer met volle kracht de goede richting op te kunnen bewegen.
Miranda Willems, Urban Tribes – Dit is stil zijn in de beweging van het kwadraat. YCOR stilstaan 2015, dank jullie wel!
Bekijk hier nog eens de uitnodiging
Dit weekend werd mede mogelijk gemaakt de Club van Rome Nederland en door de Triodos Foundation.
*Mijn reisgenoten/ mede-reisleiders: Nancy Wiltink, Tuin aan Zee, Christopher Baan, Mobius Executive Leadership, Frank Gorter, Landgoed Welna en de Kantoorkaravaan
