A Systems Learning Platform
meeting the spirit of the wild

Door Lisette van der Wel

‘We invite you to join us at Bergplaas Nature Reserve for a week in the wild and awesome nature of the Karoo Mountains, to experience the interconnectedness of all life and to take time out to connect to your own inner nature. …’

Mijn hart sprong op toen ik deze uitnodiging las. Dit was wat ik zocht om dieper door te dringen in wat (wilde) natuur met mensen doet en mensen met natuur – voorbij de grenzen van het strak georganiseerde Nederland. Mijn reserves over vliegen zette ik voor een keer opzij. Ik vertrok naar Zuid-Afrika voor de wildernis-retraite ‘Meeting the Spirit of the Wild’ met Irene van Lippe-Biesterfeld en Wayne Maspero.

 

Zintuigen

Zodra de stadsdrukte van Kaapstad wijkt voor weidse ruimte, springen al mijn zintuigen wijd open. Ik onderga de sensaties van felle zon en harde wind. Zoetgeurende bloesembomen en felgekleurde bloemen. Hete dagen en koude nachten. Verweerde bergketens en dorre vlakten. De natuur dondert, bromt, klatert, kakelt, krijst, kwaakt, ritselt, ruist, ratelt, zoemt, prikt en streelt. Temidden van de oerkrachten die hier heersen ervaar ik mijzelf als nietig. Dit land is zo sterk en oud. Hier gelden de wetten van de aarde. Hier schiet proza te kort en ontstaat spontaan poëzie:

oerwoestland
wildewindwaai land
zinnenprikkelend land
onbarmhartig land
moederaarde land


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oordeelloos

‘When we look at nature, we cannot escape looking at ourselves.’

Meningen over mooi en lelijk, aangenaam en onaangenaam, leuk en niet-leuk, verdampen waar ik bij sta. Dit land dwingt tot volle, alerte aanwezigheid. Overgave. Het ís. Wat ‘ik’ daarvan vind is irrelevant en kost alleen maar aandacht en energie. Het is Zen in een snelkookpan. To be or not to be. Hoe bevrijdend. Het is drinken als er dorst is, rusten als er moeheid is. Innerlijk accepteren, van moment tot moment, van wat er is aan geur en geluid, gedrag en gedoe, van mens en dier. En accepteren ook van alles wat er in mij is aan blijheid en verdriet, spanning en ontspanning.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Stilte

‘Take time to find the meeting point of your inner and outer Nature.’

Hoe meer ik me overgeef aan alle prikkels en sensaties, hoe leger het wordt in mijn hoofd. De drukte van het dagelijks leven in Nederland valt weg. Mijn voeten aarden al wandelend in de rode Afrikaanse grond. Mijn hele lijf is open, alert aanwezig. Mijn geest wordt stil. Mijn ziel zingt van vreugde. Een oeroud weten van ‘thuis’, van verbinding met al wat is, wordt hier aangeraakt en in ere hersteld. De mentale grens tussen binnen en buiten lost op. De verbinding met de natuurlijke wereld om me heen voedt de verbinding met wat in mij leeft. Het maakt me heel, uit één stuk.

Uit mijn dagboek: ’Zes uur ’s ochtends: gezeten onder een grote boom, geniet ik van het eerste ochtendlicht en de heldere frisse lucht. Ik luister. Een groot concert van vogels zwelt aan. Steeds meer soorten vallen in, koerend, twinkelend, kwetterend, babbelend, jubelend … Het is één grote ochtendserenade, waarin er geen ‘ik’ meer is, alleen maar klank. Ik word helemaal gevuld met klank, bén klank. Mijn hart zwelt op van vreugde. Pure vreugde, een nieuwe dag!’

 

Soul-making

‘I believe that everything in Nature is teaching us, asking us, inviting us, to be open and receive.’

Ik ervaar hoe ieder wezen en element zijn plek heeft in het geheel. De rotsen, bomen, struiken en bloemen, de herten, zebra’s en hyena’s, vogels, vissen en insecten – zij horen bij dit land. Zij waren hier zoveel eerder dan de mensen, dan ik. Ik ervaar hoe elk wezen een eigen ruimte heeft die gerespecteerd moet worden, wil het zich veilig voelen. Wanneer ik dat negeer en een plek betreed omdat ik zo graag iets wil, vluchten dieren weg zodra ze mij gewaarworden. Wanneer ik me daarentegen open voor wat de natuur me geven wil, met respect voor grenzen, blijven de dieren op hun gemak en laten ze toe dat ik veel dichterbij kan komen dan ik had verwacht. Het raakt iets dieps in me – een oud weten van verwantschap wat me vervult met liefde en respect.

Ik leer elke dag meer over een goede afstemming op elkaars signalen. Communicatie met andere levende wezens is geen New-Age kunstje, maar een levensnoodzaak. Ik ervaar hoe in elke ontmoeting met een dier een stukje van mijn ziel wordt aangeraakt. ‘Soul-making’ noemt de Zuid-Afrikaanse natuurkenner en psycholoog Ian McCallum dat mooi. De San of Bushmen, die voorheen rondtrokken door dit gebied, verstonden de kunst als geen ander om zich in te leven in de wilde dieren om hen heen. Een jager wist zich één met zijn prooidier in een heilig verbond van leven en dood.

Uit mijn dagboek: ’Ik zit te kijken naar een nabije kudde zebras en elanden. Terwijl afwisselend enkele van de dieren contact met mij houden, graast de rest van de groep rustig door. Het is mooi om te zien hoe natuurlijk de kudde voortdurend de jonge kalfjes in het midden beschermt. Een gedicht welt in me op:

When I am silent and still,
when I open all my senses,
and listen deeply,
with a clear intention,

Then all that lives
shows itself,
beautiful and vulnerable,
radiant and majestic.

In each living creature
I meet a part of me,
my larger self,
my Soul.

Coming home

‘When we can fully open ourselves up to the wonder of existence, we will rediscover the connection between the mind, the heart and the soul and experience the affinity with all of life and the prospect for a hopeful future. We will acknowledge that the thoughts, words and action of every single person ís of vital importance. The clarity of one drop of water contributes to the clarity of the entire ocean of life.’

Hoe langer ik in de natuur verkeer, hoe meer ik besef dat oordeelloze acceptatie ook mijzelf omvat. Mijn zelfkritische patroon lost op in de ervaring dat alles wat bestaat goed is uit zichzelf en een plek en functie heeft in het geheel. ‘Coeur et courage’, gaat het door me heen. Leven met een open hart en met de moed om mijn stem te laten meeklinken in de grote symfonie. Ik verbrand mijn oude patroon symbolisch in het vuur. Het geeft me een nieuwe vrijheid. Ik hoef de aarde niet te redden. Dat doet ze zelf. Maar zonder mij zou er wel een schakel missen. Ik voel me welkom en gedragen door de grond onder mijn voeten. Ik kom thuis.

‘It is up to each and everyone of us to find the courage and humility to open ourselves up to the beauty, strength and wisdom of all life, and thus to become that drop of clarity, connectivity and responsibility in the vast ocean of life.’

Nieuwe balans

Terug in Nederland valt me meer dan ooit de onrust op, het snelle praten, het jachtige verkeer, de vele smartphones overal. De door technologie en economie gecreëerde welvaart is een groot goed, maar heeft een hoge prijs: ont-aarding. Asfalt en beton, urbanisatie en industriële landbouw ontnemen ons de verbinding met levend land. We hebben alles gedomesticeerd en onder controle gebracht. Maar daarmee hebben we ons tegelijkertijd, onbewust, afgesneden van een vitaal deel van onszelf. ‘Soul-making’ is geen flauwekul. De verbinding met wilde dieren en planten in ongeschonden ecosystemen is de oergrond van ons zijn. Daar komen we vandaan. Daarin komen we thuis.

Het gaat me niet om een terug naar vroeger, maar om een nieuwe balans tussen hoofd, hart en lijf. We zijn te veel in ons hoofd gaan leven en zijn gaan geloven dat we daarmee het hele leven naar onze hand kunnen zetten. Maar het leven is daarvoor te complex en de prijs is te hoog.

‘For all the so-called advances and advantages of modern civilization, we have to be aware that something important has been lost in the process: many of us, perhaps too many, have lost our sense of wildness.’ — Ian McCallum

Ik ben ervan overtuigd dat veel depressie, burn-out en andere welvaartsziekten zijn te voorkomen, als we de verbinding met de wilde natuur buiten en van binnen zouden herstellen. We verlangen er intuïtief al naar, getuige het succes van films en boeken over wildernis-ervaringen. De vraag is: durf ik, durven wij dit verlangen te voeden en te vertalen in actie?

‘All good things are wild and free’, gaf Irene mij, ons, als aansporing mee.

Dylan Lewis Sculpture Garden


Tenzij anders vermeld, zijn alle cursieve citaten van Irene van Lippe-Biesterfeld.
Met toestemming gerepubliceerd. Oorspronkelijke publicatie te vinden op http://www.lisettevanderwel.nl 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *