Er zijn maar weinig mensen waar ik zo nieuwsgierig naar ben als naar Ricardo Semler. Ik heb vaak op het punt gestaan om mezelf aan te melden voor een meeloopstage van een aantal maanden om te doorleven hoe het bedrijf dat Semler van zijn vader overnam en drastisch transformeerde daadwerkelijk functioneert. Het boek dat hij erover schreef en de video-interviews die hij gaf maken echter wel het een en ander duidelijk. Een recent portret van hem in Tegenlicht is echt meer dan de moeite van het kijken waard.
Semler nam op zijn 22ste SEMCO – een Braziliaans bedrijf dat grote machines op maat produceert – over van zijn vader en besloot dat hij een bedrijf wilde creëren waar mensen vanuit intrinsieke motivatie en op basis van eigen verantwoordelijkheid aan de slag zouden gaan. Net zoals hij dat zelf ervoer in de rockband waar hij in speelde. Elke muzikant in die band voelde en nam eigen verantwoordelijkheid, werkte zowel aan de eigen vaardigheden als aan het samenspel en had vooral ook erg veel plezier. Zo zou werk ook moeten zijn, dacht Semler. En dit is waar hij naar toe ging werken.
Hij schrapte maar liefst 8 managementlagen en maakte van SEMCO stap voor stap het meest sociocratische bedrijf ter wereld. Mensen die bij SEMCO werken kiezen een team, waarmee ze samen verantwoordelijkheid dragen voor productie, investeringen en de wijze van samenwerking. Bij SEMCO bepaal je zelf je salaris, wanneer je naar je werk komt, of je thuis wil werken of op locatie en of jij en je team nog steeds vinden dat de manager die je hebt de juiste man/vrouw is. SEMCO is al 20 jaar lang zeer winstgevend en heeft bijna geen verloop.
Ricardo Semler is verder nauwelijks meer in het bedrijf te vinden en heeft zijn tanden in veel grootsere uitdagingen gezet. Radicale vernieuwing van het Braziliaanse onderwijssysteem door een nieuw type school op te zetten waarbij kinderen volledig eigen verantwoordelijkheid hebben over hun ontwikkeling. En hij werkt nu aan een nieuw type gemeenschap, waarin economie, maatschappij en ecologie in evenwicht is. Megalomaan? Wellicht. Maar daarmee niet minder inspirerend.