De systeemuitdaging: publieke omroepbestel moet veranderen om te overleven

Staatssecretaris Sander Dekkers wilde zich eind 2013 laten adviseren over de toekomst van de publieke omroep. Hij vroeg de Raad voor Cultuur om advies en deze stelde een commissie in, onder leiding van Inge Brakman. Het was een vraag over het huidige omroepbestel, en de krachten die maken dat systeemverandering nodig was. Gaat het hele – sterk concurrerende, elkaar niet vertrouwende – veld van stakeholders (publieke omroepen, NPO, de STER, commerciële omroepen, producers, etc) er samen uitkomen? Is systeemverandering mogelijk?

Martine Verweij voerde deze opdracht uit.

De systeemaanpak: een systeemanalyse én geen hoorzitting, maar een Worldcafé

Een commissie van wijzen – voormalig hoofdredacteur van de NOS Hans Laroes, voormalig hoofdredacteur van de Volkskrant Pieter Broertjes, Prof. Ir. Mathieu Weggeman, commissaris van de Koning van Noord-Brabant Prof. Wim van de Donk, Petra ter Doest (media consultant), Pauline Krikke (voormalig Burgemeester van Arnhem), Petra Ligthart, Paul Rutten, Peter Schrurs en Wim VanSeveren (voormalig directeur VRT) – ging aan de slag om de huidige impasse in het publiek bestel te doorgronden, om deze vervolgens te kunnen doorbreken.

Verweij begeleidde de commissie bij het structureren van het onderzoek en de resultaten – een systeemanalyse – maar speelde ook een cruciale rol bij de interactie met stakeholders als input van het adviesproces. Zij faciliteerde de geplande ‘hoorzitting’ met de sector – 70 stakeholders – bij Pakhuis de Zwijger op een bijzondere wijze: zij overtuigde de commissie in plaats van een hoorzitting in te zetten op participatieve systeemverandering middels een Worldcafé bijeenkomst. Hierin stonden drie vragen centraal:

  1. Welke zorgen heeft u over het publieke omroepbestel?
  2. Wat is uw ideaalbeeld voor publieke media in het medialandschap van 2020?
  3. Wat helpt ons om dat ideaalbeeld te realiseren?

De resultaten van dit traject werden verwerkt tot het advies: De Tijd staat Open, dat oktober 2014 in zijn geheel door staatssecretaris Dekkers werd omarmd.

Nieuwsbericht 13/10/2014: Dekker volgt advies de Tijd staat Open. Vraag 2 Vraag 3 - bewerkt kopie