verschuiven van de lastenHet archetype

Shifting the burden, of, het verschuiven van de lasten, een systeemarchetype* dat er toe leidt dat een fundamentele oplossing steeds lastiger bereikbaar wordt. Dit archetype lijkt op het archetype ‘onbedoelde consequenties‘, met het verschil dat in dit archetypische verhaal zowel de korte termijn, schijnoplossing in beeld is en de diepere oplossing.

Een voorbeeld: het oplossen van hongersnood

Het archetype is bekend geraakt doordat er zoveel over bekend is geworden in de ontwikkelings-samenwerkingswereld. In tijden van hongersnood zijn hulporganisaties geneigd om voedselpakketten te distribueren, als reactie op het ‘symptoom’ honger. Deze oplossing heeft allerlei neveneffecten, zoals het feit dat lokale boeren met nog een beetje oogst, moeten concurreren met gratis voedsel. Die boeren houden vervolgens geen geld over om nieuwe zaden te kopen en hun land te bewerken voor een volgend seizoen. Het gevolg: de fundamentele oplossing, de generatieve capaciteit van het systeem, in dit geval, de capaciteit om lokaal voedsel te produceren, neemt af. Met een vertraging wordt het probleemsymptoom het volgende jaar nog heftiger: nog meer honger.

Het patroon

Als er gelijktijdig de volgende patronen optreden, dan heb je wellicht te maken met een systeem dat verstrikt zit in een dynamiek van verschuiving van de lasten.

  • Het probleem symptoom wordt over de tijd steeds erger, op enkele momenten na dat het tijdelijk beter lijkt te gaan.
  • De hoeveelheid die nodig is van de quick-fix oplossing neemt alleen maar toe over de tijd.
  • En de capaciteit van het systeem om zichzelf te regenereren, neemt af over de tijd.

verschuiven van de lasten

Interventies

Om een dynamiek van verschuiving van de lasten te veranderen, het systeem hier als het ware van ’te genezen’, zijn de volgende interventies mogelijk en noodzakelijk. interventies verschuiven van de lasten

  1. Toon aan betrokkenen aan dat de neiging is om op onmiddellijke, lokale issues en oplossingen te focussen en om snel te reageren op externe druk. Als het je lukt, verhelder dan de echte doelstelling met betrekking tot het probleem. Het kan nodig zijn om een visie te ontwikkelen, als die niet bestaat, die ervoor zorgt dat betrokkenen niet toegeven aan de korte termijn druk.
  2. Ga op zoek naar en adresseer mentale modellen die de afhankelijkheid van de quick-fix perpetueren.
  3. Met als uitgangspunt de doelstellingen, verzwak de link tussen het symptoom en de quick-fix door zo min mogelijk van de ‘fix’ te benutten als mogelijk. In sommige gevallen is het ‘t beste om ‘cold turkey’ te gaan.
  4. Als je toch het symptoom moet adresseren, identificeer dan een alternatieve oplossing die niet zoveel bijeffecten genereert, of de lange-termijn verandering ondersteunt.
  5. Als je toch een korte-termijn oplossing moet implementeren met negatieve bijeffecten, probeer de oplossing dan zo toe te passen dat de consequenties beperkt blijven.
  6. Vindt manieren om de korte- en lange termijn aanpak te balanceren. In de meeste gevallen betekent dit dat de link tussen het symptoom en de fundamentele vraag sterker moet worden. Werk met een externe ‘oplosser’ die interne capaciteit kan opbouwen om met toekomstige problemen om te gaan.
  7. Is de fundamentele uitdaging een symptoom op zichzelf? Als dat zo is, ga dan nog dieper na wat de fundamentele uitdaging is.

Blogs over dit onderwerp

Shifting the burden, verschuiven van de lasten, is een veelvoorkomende systeemgedraging. Lees o.a. de volgende blogs voor meer casuïstiek:

Leestips 

The Fifth Discipline – van Peter Senge – een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in systeemdynamiek in organisaties. In dit boek wordt nog een specifieke vorm van ‘shifting the burden’ geïllustreerd; de verschuiving van de lasten naar degene die intervenieert, waarmee de fundamentele generatieve capaciteit van het organisatiesysteem per saldo verzwakt. Relevant voor elke adviseur, consultant, goed bedoelende collega of bemoeizuchtige ouder ;-)

Een blog van Donella Meadows over ‘shifting the burden’ – Uit de blog: “The way to avoid “shifting the burden” is NOT to refuse to intervene. There IS a problem. The system isn’t coping. The level of health of our children is shameful for a supposed superpower. The secret is to intervene TO STRENGTHEN THE SYSTEM’S ABILITY TO SOLVE ITS OWN PROBLEM.”