De afgelopen 3,5 maand fietste ik met mijn partner door de voormalige Sovjet-Unie, op zoek naar een ander perspectief op de noodzakelijke transitie naar een duurzame energievoorziening en naar verdieping in onze relatie. Het gekke van dit avontuur is: ik ben helemaal geen fietser en ook geen fan van ‘reizen’ in de zin van ‘je dagelijks verplaatsen met je hele hebben en houwen’ naar alweer een nieuwe plek. Liever verblijf ik ergens, leer ik de taal en ga ik op in een nieuwe omgeving.
Ik moet en zal fietsen
Toch ging ik. En daar heb ik iets belangrijks van geleerd. Of het nu kwam door de geesteskracht van de mensen die wij ontmoetten, de kick die ik voelde bij het beklimmen van sommige bergen of de frustratie over de ruzies die ontstonden op momenten van vermoeidheid of stress: ik besef mij dankzij deze reis, hoe ongelooflijk zonde het is om te leven vanuit het moeten en hoe krachtig het is om erbij stil te staan wat we echt willen.
Doorlopen tot de finish
De sportieve en lieve man die ons een komkommer aanbood uit zijn eigen tuin, op een gloed hete dag in Iran, vatte het goed samen: ‘als ik een marathon ren, houd ik dat alleen maar vol omdat ik de finish wil halen, niet omdat ik van mezelf vind dat ik door moet rennen ondanks de pijn’. De dag dat ik kosten wat kost eindpunt Almaty wilde halen fietste ik zonder problemen – met pijn – 160 kilometer. Zo ver fietsten we geen enkele andere dag tijdens de reis, maar ik twijfelde geen seconde dat ik het niet zou halen.
Discipline = een kwestie van herinneren
Ooit leerde Jan Paul van Soest mij dat discipline niets anders is dan jezelf herinneren waar je op een dieper niveau al voor gekozen had. Tijdens de reis besefte ik mij dat ik veel van die diepere keuzes helemaal niet gemaakt had, dus dat ik mezelf er ook niet aan kon helpen herinneren.
Gekkigheid
En ik leerde ook dat je jezelf voor de gek kunt houden: sommige keuzes die je gemaakt denkt te hebben, zijn helemaal geen eigen keuzes. Het zijn dingen die je doet omdat je op zoek bent naar waardering van anderen, omdat je anderen niet teleur wil stellen, omdat je je zou schamen als je het niet zou doen of je schuldig zou voelen. De internationale bestseller auteur Marshall Rosenberg[1], die mij bewust maakte van deze valse beweegredenen, voegt daar nog een vijfde motivatie aan toe: omdat je ergens geld aan kan verdienen.
Waarom eigenlijk
Terugkijkend op de reis besef ik dat ik koos voor fietsen omdat ik mezelf graag wilde testen en uiteindelijk een schouderklopje wilde kunnen geven – dat heb je toch maar mooi gedaan. En: zelfs jij kan dit, zie je wel! Op zoek naar waardering van mezelf dus. Dit vertaalde zich naar het gevoel dat we elke ochtend vroeg op moesten staan en dagelijks tenminste 70 kilometer moesten fietsen. Ook wilde ik mijn partner niet teleurstellen: hij wilde graag grote afstanden afleggen en veel van de wereld zien. En het kan toch niet zo zijn dat ik dat niet ook wilde?
Aan de andere kant: tijdens het fietsen vergat ik vaak dat ik iets ‘moest’ en raakte ik zo geïnspireerd door mijn omgeving, dat ik graag door wilde fietsen. Een heerlijk gevoel. De dagen dat ik er heel bewust voor koos om te fietsen, omdat ik graag een bepaalde route wilde doen, een pas wilde beklimmen of ergens wilde komen, gaven me veel meer plezier dan de dagen dat ik me liet leiden door het schema waar we onszelf aan probeerden te houden. ‘We moeten nog wel een stukje door, anders komen we nergens’.
Creatief aan de slag
Terugkijkend op de reis, besef ik dat ik wel heel bewust koos om een project aan het reisplan te koppelen – Energy Borders – omdat ik zelf een aantal grootse vragen heb over de wereldwijde transitie naar een duurzame energievoorziening en zin had om hier op een creatieve manier mee aan de slag te gaan. Als ik tijdens de reis interviews deed of een blog had geschreven, was ik blij. Maar ik merkte dat mijn reispartner de blijdschap nauwelijks deelde, waardoor mijn ‘willen’ naar de achtergrond verdween. Op welk niveau had hij voor dit project gekozen? Had ik hem iets opgedrongen?
Als er iets is dat de reis mij heeft geleerd is het dat het van groot belang is om stil te staan bij onze motivaties: die dingen die ik echt wilde tijdens de reis, leverden mij energie op en maakten dat ik bergen kon beklimmen. Letterlijk. Die dingen waar ik om de verkeerde reden of niet bewust voor had gekozen, kostten mij energie en zorgden onbedoeld voor frustraties en spanningen in onze relatie.
Wie weet lukt het wel
Met deze wijsheid word ik bij deze een wereldverbeteraar die niks meer ‘moet’ van zichzelf. Wat een verademing: moet je ook eens proberen!
[1] Auteur van het boek ‘Non-Violent Communication’