25 februari 2019
Door Martine Verweij
Er is nogal veel veranderd in mijn leven de afgelopen tijd. Persoonlijke (systeem)veranderingen. Een nieuwe partner, samenwonen op een nieuwe plek in een nieuwe provincie, twee kinderen in mijn leven (van mijn partner), een derde op komst. Hoewel ik al deze veranderingen intuïtief heb ervaren als zeer kloppend en welkom, merk ik dat de nieuwe realiteit me regelmatig doet vastdraaien in een verstikkend denken. De centrale vraag in dit denken: wat is normaal? Hoe hoor ik me nu eigenlijk te voelen? Klopt het wel hoe het tussen mij en mijn partner gaat op dit moment (een nieuw partnersysteem)? Ben ik wel voldoende bezig met dat groeiende wezentje in mijn buik (moeder-kind systeem)? Is dit hoe de lente altijd vorm krijgt, hier op deze plek, of staat alles te vroeg in bloei (ecologisch systeem)? Lach ik wel genoeg? Geniet ik wel genoeg? (Ikzelf als ‘systeem’)
Zomaar een aantal vragen die me op een dag kunnen overvallen. De dag dat ik deze blog schrijf zelfs zo sterk dat ik er hoofdpijn van krijg. Het zijn vragen die me in cirkeltjes doen draaien. Mijn brein doet zijn best, maar komt er niet uit. Ik merk dat ik de neiging krijg om mijn vragen te toetsen aan theorieën over ‘wat normaal is’ als het gaat om ‘partnerrelaties’, ‘zwanger zijn’ of over ‘sense of place’. Tegelijkertijd merk ik dat deze goed bedoelde respons niet werkt. Mijn hoofdpijn wordt er niet minder op en ik probeer te doorgronden waarom dat is.
De verkeerde vraag
Ik maak mezelf stil en probeer het antwoord op een andere manier te vinden.
Dan begint me iets te dagen: er zal geen goed antwoord komen op de vraag of ik mijn zwangerschap beleef zoals ik deze hoor te beleven. Of op de vraag of mijn relatie met mijn partner wel ‘normaal’ is, wel ‘passievol, verrijkend, of speels genoeg’.
En dat is ook niet zo gek. Want de vraag ‘wat is normaal’ klopt simpelweg niet voor levende systemen, die voortdurend veranderen. Deze vraag is onbeantwoordbaar en zet me vast in een verleden. Ze verbindt me met een of andere ‘mal’ die bepaalt: zo hoort het te zijn. Terwijl de realiteit van levende systemen dynamisch is. En niet absoluut maar relatief. Relationeel ook. En daarmee voel ik wat de sleutel is richting een ontspannend onderzoek naar een diepere laag onder die vraag ‘wat is normaal?’
De vraag die ik mezelf wel kan stellen is ‘hoe het met mij en mijn relaties gaat’.
- Wat is de kwaliteit van mijn relatie met mijn nog ongeboren kind? Kan ik deze relatie meer voeden – wat vergroot mijn verbinding met mijn ongeboren kind?
- Hoe is dat voor mijn relatie met mijn partner?
- En voor mijn verbinding met de plek waar ik ben neergestreken?’
- En niet in de laatste plaats: voor de relatie met mijzelf?
Van externe normen naar innerlijke normen
Simpel samengevat – hoe verleg ik mijn aandacht van het willen voldoen aan een bepaalde vooropgestelde conditionering en structuur (absolute – externe normen), naar een keuze voor de relativiteit en het relationele van het Leven zelf, zoals ervaren op een zielsniveau (innerlijke normen)?
Marja de Vries vat in haar boek ‘Samenlevingen in Balans’ goed samen, wat ik in mijn eigen leven, in de praktijk ervaar.
Een relationeel perspectief
Net als ik te leren heb om de dynamiek van het leven zelf als uitgangspunt te nemen, daartoe te voelen hoe mijn relaties zijn, met mezelf, de ander en mijn omgeving en wat ik kan doen om deze relaties te voeden en te laten groeien, geldt dit voor onze hele samenleving. We bewegen van een samenleving uit balans en primair gericht op externe normen (geld, bezit & status) naar een samenleving in een dynamische balans, waarin innerlijke normen centraal staan, en waarin de gerichtheid is op het Leven zelf, op delen en zorg voor elkaar en daarmee op goede relaties. Of – zoals Charles Eisenstein het zou zeggen – op de kwaliteit van onze ‘interbeingness’.
Ik merk zelf dat deze weg de enige weg is die mij energie geeft. En volgens mij zie ik dat om me heen ook. Op alle fronten ontdekken we dat we ons niet langer kunnen beroepen op ‘externe normen’ (zelfs niet in de ecologie) – simpelweg, omdat de opgave waar we voor staan er een is die onvergelijkbaar is met welke theorie of praktijk uit het verleden dan ook en de realiteit voortdurend en ook vrij drastisch veranderd. We zullen in het hier en nu andere vragen moeten stellen om te bepalen of we zinvol – levensversterkend bezig zijn.
Vragen zoals:
- Zit er groei in onze samenwerking – versterken wij elkaar en dragen we daarmee bij aan de beweging naar een gezonder, vitaler ecosysteem?
- Wat kan ik doen om de relaties tussen alle stakeholders in dit veld te laten groeien?
- En: hoe kan ik zelf op een gezonde manier een plek innemen in dit project en mijn eigen groei bevorderen?
Er zijn minstens twee projecten – of feitelijk – ‘bewegingen’ waar ik me – zo vlak voor mijn verlof – nog actief voor inzet omdat ik voel dat daar een groei naar meer kwaliteit van leven in zit*. Daar alleen al bij stilstaan geeft een zeer voldaan gevoel. En mezelf bovenstaande vragen stellen, geeft me richting om deze ‘bewegingen’ op een goede manier te blijven voeden.
Dezelfde vragen helpen me ook om te bepalen wat ik los kan laten: welke samenwerking of project zit geen leven meer in? Waar weet ik niet hoe ik een initiatief kan voeden om het leven er weer in terug te brengen?
Al met al voel ik me een stuk rustiger nu ik deze blog geschreven heb. En weet ik wat me te doen staat.
Hoe is dat voor jou?
*De Club van Wageningen– een maatschappelijke innovatie beweging die zich erop richt om te zorgen dat ook een digitaal energiesysteem eerlijk, inclusief en democratisch bestuurbaar blijft.
De Kunst van het Stilstaan– een beweging van wereldverbeteraars, die merken dat het belangrijk is dat ze weer leren lopen op twee benen – niet alleen naar buiten- en doelgericht de wereld redden, maar ook naar binnen de eigen dynamische balans terugvinden om zo voortdurend het eigen kompas te kunnen herijken en mentaal, emotioneel en fysiek gezond te blijven
Zo treffend, zo raak. Ademloos gelezen. Veel geluk met de grootste wende in je leven oftewel “het systeem”: leven voor en leven vanaf moeder zijn